Archief van de maand: juli, 2021

Jacobskruiskruid is aan een snelle opmars bezig in Nederland, en vooral op droogtegevoelige gronden. Omdat we er de afgelopen tijd enkele vragen over hebben gehad, en omdat we zien dat Jacobkruiskruid in ieder geval in de wegbermen in grote getale aanwezig is, maar ook op verdroogde weilanden, hierbij nadere informatie over het gevaar van deze plant. Want de plant is niet alleen giftig voor paarden zoals vaak wordt gedacht, het is ook bewezen schadelijk voor runderen.

Gevaar
Zolang de plant groeit en bloeit is er voor paarden, koeien, geiten en schapen weinig risico. Jacobskruiskruid wordt normaal gesproken niet gegeten. In uitzonderlijke gevallen kan dit wel het geval zijn, bijvoorbeeld als er te weinig gras overgebleven is.

Jacobskruiskruid wordt echt gevaarlijk wanneer het wordt ingekuild of gehooid. De plant verliest na het maaien haar typerende geur, kleur en smaak, waardoor de dieren de plant niet meer als giftig herkennen. Na het maaien blijft het gif echter werken.

Alle delen van de plant Jacobskruiskruid bevatten giftige stoffen. Dit zijn de zogenaamde Pyrrolizidine Alkaloïden (PA’s).  Het gifpercentage is net voor de bloei het hoogst.

Ziekteverschijnselen
Het gif wordt in de darmen opgenomen. Daarna probeert het lichaam de gifstoffen in de lever om te zetten in minder giftige stoffen. Dit proces levert echter een nog giftigere stof op. Dat maakt de levercellen kapot.
Een vergiftiging door Jacobskruiskruid verloopt heel geleidelijk. De lever zal uiteindelijk niet meer functioneren. Vergiftigde dieren worden eerst ziek: ze zijn sloom, verliezen gewicht, hebben diarree en geen eetlust, drinken veel en krijgen verschijnselen die op zonnebrand lijken. Uiteindelijk tast Jacobskruiskruid het hart en het centrale zenuwstelsel aan en veroorzaakt coördinatiestoornissen, gebrek aan eetlust en onrustige bewegingen.

Voor een vergiftiging door Jacobskruiskruid is geen remedie. Dieren worden pas na verloop van maanden of zelfs jaren ziek, doordat het gif langzaam ophoopt in de lever.

Koeien en paarden ontwikkelen chronische leveraandoeningen wanneer deze diersoorten 5 – 10% van hun lichaamsgewicht aan plantmateriaal van Jacobskruiskruid opnemen.

Bestrijding

Maaien is niet geschikt om Jacobskruiskruid te bestrijden. De plant reageert door in korte tijd nieuwe bloemstengels te vormen en extra veel zaad te produceren. Zeer frequent maaien leidt bovendien tot vegetatieve verspreiding en planten met een sterke houtige wortel. Chemische bestrijding of handmatig uittrekken van planten op percelen waar het nog maar beperkt aanwezig is, is de beste bestrijding.

De werking van penicillines is afhankelijk van de tijd waarin bacteriën blootgesteld worden aan de antibiotica. In dit geval dus hoe langer, des te beter.

In principe zijn Procapen, Peniyet en Depocilline allemaal dezelfde producten, namelijk benzylpenicillines. Het verschil zit hem echter in de registratie van deze producten:

 

Middel	Concentratie werkzame stof	Dosering	600 kg koe	Hoeveel werkzame stof spuit je een koe	Wachttijd melk	Wachttijd vlees
Procapen	300 mg/ml	1 ml/ 15 kg	40 ml	12000 mg	6 dagen	14 dagen
Peniyet vet	300 mg/ml	1 ml/ 30 kg	20 ml	6000 mg	4 dagen	6 dagen
Depocilline	300 mg/ml	1 ml/ 25 kg	24 ml	7500 mg	11 dagen	6 dagen

 

In dit geval heeft de Procapen de hoogste, geregistreerde, dosering.

Het hoger doseren van middelen, anders dan vermeld in de bijsluiter (de registratie), is off label gebruik en heeft gevolgen voor de wachttijd (7 dagen melk/ 28 dagen vlees).

 

Aanvullende informatie voor de liefhebber:

 

Op basis van de farmacokinetiek (hoe een lichaam omgaat met een geneesmiddel) van benzylpenicillines zit er wel degelijk een voordeel in om voor de hoogst mogelijke geregistreerde dosering te kiezen.

De werking van benzylpenicillines is afhankelijk van de periode waarin de bacterie wordt blootgesteld aan het antibioticum (tijdsafhankelijk).

De belangrijkste parameter hiervoor is de periode waarin de concentratie hoger is dan de MIC. MIC staat voor Minimal Inhibitory Concentration, de minimale hoeveelheid antibiotica die nodig is om een bacterie te kunnen remmen of doden.

Dit betekent dat ze met name effectief zijn als de bacterie gedurende een voldoende lange periode aan het antibioticum wordt blootgesteld. Door de procaïne worden de penicillines langzaam geabsorbeerd uit de injectieplaats in de spier waardoor zo lang mogelijk een voldoende hoge spiegel bereikt kan worden. Om dit effect te bereiken is wel het advies om de hoogste dosering aan te houden; in dit geval dus de Procapen.